Volume 18, 2022 (CEBC-INDY) October 02, 2022
THINPHAN DAILO KANSIKO
USA ram chumg ah hin vulei cung miphun kan tling tiah a hngalmi nih an kan chimh. Cu miphun vialte hna cu Native American dah tilo cu mirang thok in mipem an rak si cio hna.Mah mipem chung ah cun kanmah Chinmiphun zong kan i tel ve hna. Mipem community research an tuah tih ah chan thum in identity (miphun si nak) hi an thlau i chan nga nak ah cun an ratnak an ram,an khuatlang holh,nunphung le an rak i pempimi biak nak kha an kal tak i an pemnak ram khua nunphung le biaknak an i hrawm ti a si.A si lo ah biaknak ngeilo hna in an um ti a si.Europe ram lei,Asian ram lei mipem hna an tuanbia kan zoh tikah chan khatkhat ah cun an tlau ko.Miphun dang zong nih an rak i phurhmi an nunphung le an biaknak cu fakpi in kilven an rak zuam cuahmah ko bu ah an tefa chan ah cun an rak tlau thiamthiam ko.
Mifim,cathiam,antam,zumhnakah a fekbak an rak timi hna,Italian,Italy ram in nunphung fel le biaknak puitling Roman Catholic a si mi cu USA ah an rak pem ve hna i an chan li nak(kum 100) hlan ah an tlau thiamthiam ko an ti.Korean,Vietnamese,Hmoung,pawl hrimhrim hna hi cu tuadeuh tuk ah an tlau an ti. A cunglei thil ka van langhternak chan cu kanmah Chinmiphun hlan ah a rak phan cangmi mipem hna nih an ton cangmi thil hi kan hngalhnak nih hin tlua kho kan si ve nak,hngalhnak le tlaulonak ding ah ralrin thiam tertu,bawmtu ding ah ka van langhternak a si.
Pathian nih lam an kan hruai,thluachuah an kan pek i mipem dirhmun in US ram ah Chinmiphun an kan phakter kan ti.Miphun dang mipem he tahchunh ah cun kan pem nak a tawi ngaingai rih.Generation (Chan khat) hmenh kan lonh rih loh. A sinain upa Puitling nutung,patung,mino hna kan tiluan,kan cawlcangh kan zoh tikah hnangam in um awk kan tha hrimhrim lo. Thinphan dailo kan si ko hna.Laitlang khua ka sak lio ah pawcawmnak rian hi chun niceu ah tuan a si.Zaan caan hi i dinhnak le ihnak caan le chungkhar bia i ruahnal le i hawi komhnak ah hman a rak si.
Asinain kanpemnak US ram ah cun pawcawm riantuannak ah Pathian nih ni a serzat in chunniceu thlulo,zaan thlulo in tuan a si.Nu le va hmunkhat te ah riantuanti duh ko zong ah thil tampi ruang ah,fa le zawnruah ruangah nu le va hmunkhat riantuanti thiam lo in an pa nih 1shift,an nu nih 2shift tiin tuan a si tik ah zarhkhat chung ah nu le va hmunkhat um ti,i hawikomhnak caan a tlawm tuk cang. Mah ti cun caan a van kal,kum a van rauh tik ah nu le va a rak i dawtuk ko mi hna zong kha pawngkam thlihran nih a den tawn hna i i thenhmalnak,pakhat le khat lung i rumh i mah le mah nunnak i laaknak tiang in kan phan tawn hna.Mah thil hna zong hi kan pemnak ram,khua thilsinak nih a chuahpi mi kan tlaunak lam a rak si ve..
Cun kan fa le mino thangthar kan zoh hna tik ah hna ngam awk kan tha hrimhrim lo.Kan khua Indianapolis ah kan mino hna nih an tuahmi le an tonmi thil a tlawmti lo. Sii an zu,sii an zuar,zuu an ding,thil an fir,inn an boh,hawikom an i that,meithal an i ngeih,mah te in nunnak an i la,nuu le pa zeiah an rel loh.Thong an tla,Court an kai,Biakinn an phan ti hna loh.Kum rau lo teah mah dir hmun kan si mi nih hin kan thinlung daitein a um ter kho ti lo.
Kanmah hlan mipem,mifim,mithiam,biaknak ah a
thawngngaimi kan timi hna zong an tlau tik ah,cun kanmah zong caan tlawm te chung ah tlau hram kan i thokpah tik hna ah kan dam thannak ding le kan tlau thailonak ding caah zeitindah kan i ralrin lai tihi,kan tlau khawhnak ding lam a tam tuk caah chim a har ngaingai mi thil a si.
Miphun, nunphung, biaknak a tlau kan timi hna hi chungkhar in ai thok mi a rak si.Chungkhar in leng ah a chuak i miphun ah a phanmi a si. Cucaah kan i remh thannak ding le kan damnak ding ah cun chungkhar hi biapibik a si. Chungkhar in kan thok a herh ko. Kan chungkhar cio nih zeidah kan tuah lai tihi thuk deuh le kau deuh in ruah kan herh ko.Chungkhar ah zei i kan rel lo mi kan i hngalh lo kar ah kan tlau nak a hram a si ko tiah ka ruahmi thil hna cu (1) Chungkhar ah miphun dang holh hman.(2) Chungkhar pumhnak,bia ruahnak ngeih lo.(3) Miphun dang hna kanmah nak in a sangtuk ah hmuh peng mi thil nih hin kan tlaunak thoktu an si tiah ka ruah.
Cun biaknak kan thlarau a tolhtertu thil hna hi zeidah an si hi kan i fian lo ah cun ralrin zia kan thiam lai lo.Ralrin awk kan hngalh lo ah cun tlau a si cang.cu hna cu zeidah
an si tiah cun Vulei rumnak,ngeihchiah chawva,fimnak hna hi an si.Lairam kan um lio ah mitam deuh cu kan thlarau tolhnak tlak in le tlaunak ding tiang in kan rum hna in phaisa zong kan tawng hna loh.
Sihmanhsehlaw kan pemnak khua le ram ah cun phaisa he ai then thiam mi kan si hna loh. Phaisa,rumnak,fimnak,thiamnak hi a hmanzia kan thiam lo ah cun kan taksa, thlarau tlau nak ah tih nung bik a si.
Kan hngalhchun Europe ram kong kan van langhter lai. Europe ram cu zumtu khrihfa an thawhkehnak kan ti zong ah kan palhtuk lem lai lo.Zumtu minthang an umnak,Bawizisuh a tlonlennak thawngtha chimnak hmunhma a si.Tuchun zumtu hna zong nih an mah kha tahchunhnak laak in cawnpiaknak thawngtha chimnak zong ah hmanmi an si hna.Bawipa nih rumnak,fimnak,thiamnak thlua a chuah hna tik ah kan ngeihmi phaisa nih zeizong a tuah khawh an ti.Bawipa pekmi Fimnak thiamnak nih zeipoh kan hngalh,kan thiam an ti.Petu Pathian kha philh in an mah ti khawhnak ah an ruah dih cang.Bawipa thlacamnak i kan cam tawnmi nifa rawl kan pe ko sawh kan timi khi an nihnih cun cam kan hau loh.Cozah nih rawl an kan pek ko an ti.Bawipa damnak kan pe kan timi ah an nih nih cun cozah sizung nih free in an kan thlop ko an ti.
PDF : Download
Comments